Áp lực giăng tứ phía, doanh nghiệp nhỏ "gồng mình" thích nghi

Áp lực trong - ngoài đan xen

Trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều biến động khó lường, khi Chính phủ Việt Nam đang tiến hành đàm phán với Mỹ để đưa mức áp thuế thấp nhất có thể, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước - vốn đã “yếu thế” nay lại càng đối mặt với áp lực lớn hơn từ cả bên ngoài lẫn nội tại.

Chia sẻ với Người Đưa Tin, ông Đỗ Văn Vẻ - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái Bình cho biết toàn tỉnh hiện có khoảng 11.000 doanh nghiệp và văn phòng đại diện, trong đó hơn 90% là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, hoạt động trong các lĩnh vực dệt may, da giày, cơ khí và điện tử.

"Trong ngắn hạn, những diễn biến phức tạp và khó lường chắc chắn sẽ khiến doanh nghiệp phải đối mặt với những khó khăn, thách thức lớn, nhất là chính sách thuế quan từ Mỹ", đại diện Hiệp hội nói.

Ông Nguyễn Vân – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành Công nghiệp hỗ trợ Thành phố Hà Nội (HANSIBA).

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Vân – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành Công nghiệp hỗ trợ Thành phố Hà Nội (HANSIBA) cho rằng phần lớn doanh nghiệp hội viên vẫn còn ở quy mô nhỏ, hạn chế về nhân lực, máy móc và hạ tầng.

“Nhiều doanh nghiệp còn dùng công nghệ thô sơ, lao động chưa được đào tạo bài bản. Nhưng chúng tôi đang nỗ lực đầu tư và hiện đại hóa để từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu”, ông chia sẻ.

Tuy vậy, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận, năng lực của doanh nghiệp Việt, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ hiện vẫn chủ yếu dừng lại ở vai trò nhà cung ứng cấp 2, cấp 3 cho các tập đoàn FDI, chưa nắm giữ vị trí then chốt trong chuỗi giá trị.

Từ chiến lược thực tiễn, ông Bùi Đức Thái – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư sản xuất Nhật Minh chia sẻ rằng trong bối cảnh hiện nay, Nhật Minh đã chủ động tái cấu trúc hoạt động, rà soát kỹ các dòng sản phẩm để tập trung vào nhóm hàng có hàm lượng kỹ thuật cao, ít cạnh tranh về giá và phù hợp với xu hướng xanh hóa, tiết kiệm năng lượng.

Ông Bùi Đức Thái – Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư sản xuất Nhật Minh.

"Chúng tôi cũng đang từng bước số hóa quy trình sản xuất và quản trị nội bộ để tiết kiệm chi phí, nâng hiệu quả vận hành. Đây là hướng đi phù hợp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi nguồn lực còn hạn chế nhưng vẫn muốn tăng tốc và bứt phá", ông Thái cho biết.

Song song đó, Nhật Minh tích cực tìm kiếm các thị trường ngách trong và ngoài nước, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và tham gia triển lãm quốc tế để quảng bá sản phẩm, tìm kiếm đối tác mới.

Ông Bùi Đức Thái cũng nhấn mạnh: "Thị trường nội địa vẫn rất tiềm năng nếu biết tận dụng kênh phân phối hiện đại và xây dựng thương hiệu bài bản. Với doanh nghiệp nhỏ, không phải cứ ra nước ngoài là tốt, quan trọng là chọn đúng hướng và đi chắc từng bước".

"Để tăng trưởng đi đôi với bền vững"

Tổng Giám đốc Nhật Minh cho rằng doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tạo đột phá nếu được hỗ trợ đúng và trúng nhu cầu thực tế.

“Ưu tiên hàng đầu là chính sách tín dụng ưu đãi. Chúng tôi cần được hỗ trợ về lãi suất, ân hạn nợ vay và cơ chế bảo lãnh tín  để mạnh dạn đầu tư dây chuyền hiện đại, đổi mới công nghệ và tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm Việt”, ông Thái nêu rõ.

Ngoài ra, ông kiến nghị sớm phát triển các cụm công nghiệp chuyên biệt dành riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Theo ông, đây sẽ là mô hình phù hợp giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí đầu tư ban đầu, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để liên kết, chia sẻ đơn hàng, từng bước hình thành chuỗi cung ứng nội địa vững chắc.

“Doanh nghiệp sản xuất rất cần một hệ sinh thái ổn định, từ hạ tầng nhà xưởng, logistic đến dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật và pháp lý. Nếu có được điều đó, chúng tôi sẽ yên tâm mở rộng quy mô, tập trung vào sản phẩm kỹ thuật cao, có giá trị gia tăng lớn hơn”, ông Thái nói thêm.

Doanh nghiệp Việt chỉ có thể bứt phá nếu có cơ hội vươn ra thị trường quốc tế (Ảnh: Phạm Tùng).

Bên cạnh các yếu tố cơ sở vật chất, ông cũng nhấn mạnh vai trò của chính sách xúc tiến thương mại và tiêu chuẩn hóa. Theo ông, việc hỗ trợ doanh nghiệp trong khâu chứng nhận chất lượng, kết nối thị trường quốc tế và xây dựng thương hiệu ngành hàng sẽ là “đòn bẩy” cần thiết để nâng vị thế sản phẩm công nghiệp Việt Nam trên bản đồ khu vực.`

Một trong những giải pháp căn cơ được ông Nguyễn Văn Vẻ đề xuất là sớm ban hành và thể chế hóa nghị quyết riêng về phát triển kinh tế tư nhân. Trong đó, cần thiết lập các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhưng phải đi kèm với cơ chế thực thi rõ ràng, để nguồn lực thực sự đến được tay doanh nghiệp.

“Vốn là điều quan trọng nhất lúc này. Lãi suất ngân hàng và các loại phí cũng cần giảm mạnh để tiếp sức cho sản xuất. Đồng thời, phải cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính rườm rà để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển linh hoạt, kịp thời”, ông nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái Bình cho rằng, doanh nghiệp Việt chỉ có thể bứt phá nếu có cơ hội vươn ra thị trường quốc tế một cách bài bản. Nhà nước cần đóng vai trò là cầu nối, tạo điều kiện để doanh nghiệp nội địa tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Đỗ Văn Vẻ - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Thái Bình.

Nhấn mạnh yếu tố nền tảng, ông đặc biệt kỳ vọng vào việc triển khai mạnh mẽ Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và chương trình hành động của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Đây là con đường tất yếu nếu Việt Nam muốn tăng tốc. Không thể phát triển bền vững nếu thiếu nền tảng khoa học công nghệ, thiếu tư duy đổi mới và ứng dụng công nghệ cao”, ông Vẻ nói.

Ở góc độ cá nhân và cộng đồng doanh nghiệp, ông Vẻ không giấu được niềm tin vào thời cơ phát triển đất nước.

“Chúng ta chưa bao giờ có được một cơ đồ lớn mạnh như hiện nay. Vấn đề là làm sao để tăng trưởng đi đôi với bền vững. Muốn vậy, cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân đều phải quyết liệt hơn, mạnh mẽ hơn”, Chủ tịch Hiệp hội chia sẻ.

Đặc biệt, ông nhấn mạnh yêu cầu khẩn thiết phải sửa đổi hàng loạt văn bản pháp luật từ luật, nghị định đến thông tư nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn cản trở doanh nghiệp trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.

“Nếu không làm nhanh, chúng ta sẽ tiếp tục bị chậm chân so với thế giới”, ông cảnh báo.

Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào kinh tế toàn cầu, TS. Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược cũng đề xuất việc thiết lập các cơ chế liên kết doanh nghiệp, đặc biệt với khu vực tư nhân vừa và nhỏ, không chỉ là yêu cầu cấp bách mà còn là “chìa khóa” chiến lược giúp tăng sức chống chịu của nền kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cụ thể, bà Minh nhấn mạnh cần thúc đẩy các doanh nghiệp hình thành chuỗi sản xuất - chuỗi cung ứng thông qua chính sách ưu đãi vượt trội, bao gồm: miễn giảm thuế, hỗ trợ tiếp cận tín dụng, bảo lãnh vay vốn, ưu đãi mặt bằng kinh doanh - tất cả được thiết kế theo mức độ tham gia liên kết của doanh nghiệp.

TS. Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược.

Bên cạnh đó, chính sách thu hút FDI cũng cần được điều chỉnh mạnh mẽ, theo hướng tăng điều kiện ràng buộc về tỉ lệ nội địa hóa và tỉ lệ sản phẩm, dịch vụ mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước cung cấp cho doanh nghiệp ngoại.

“Chỉ khi cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam thực sự gắn kết, chuyển mình theo hướng đổi mới và chuyên nghiệp hóa, chúng ta mới có thể nâng tầm vị thế quốc gia trong sân chơi toàn cầu đầy biến động”, TS. Trần Thị Hồng Minh khẳng định.