TS. Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV.
Đầu tiên Seoul (Hàn Quốc) - theo TS. Cấn Văn Lực, đây là siêu đô thị thông minh hàng đầu thế giới và cũng là trung tâm tài chính, công nghệ và dịch vụ lớn nhất của Hàn Quốc.
TS. Cấn Văn Lực cho rằng điểm nổi bật nhất nên tham khảo của thành phố này là quản lý đô thị thông minh thông qua việc ứng dụng dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống cảm biến IoT, sử dụng bảng điều khiển tích hợp dữ liệu theo thời gian thực để nâng cao hiệu quả vận hành.
Đáng chú ý, thành phố này còn xây dựng mô hình chính quyền mở, công khai hơn 8.000 bộ dữ liệu để người dân và doanh nghiệp dễ dàng truy cập và sử dụng. Đồng thời, khuyến khích người dân tham gia vào quá trình ra quyết định và phát triển chính sách thông qua các nền tảng trực tuyến.
Thứ hai, về Thượng Hải (Trung Quốc), đây là đô thị cảng toàn cầu. TS. Lực kiến nghị TP.HCM nên tham khảo kỹ mô hình này.
Thượng Hải được định vị là một đô thị cảng tầm cỡ thế giới, tập trung phát triển các lĩnh vực then chốt như công nghệ cao, dịch vụ tài chính, logistics và cảng biển. Đặc biệt, thành phố sở hữu các vùng phát triển chiến lược như đặc khu kinh tế Pudong và khu thương mại tự do Pudong thu hút hàng loạt tập đoàn đa quốc gia đầu tư và đặt trụ sở khu vực.
Tiếp đến, Thượng Hải được quy hoạch theo mô hình đô thị đa trung tâm, với các trung tâm lớn như Pudong New Area cùng hệ thống các khu vệ tinh như Jiading, Minhang, Songjiang…
Thành phố này cũng nổi bật với mạng lưới metro lớn bậc nhất thế giới, hệ thống cảng nước sâu nhộn nhịp, hai sân bay quốc tế, hệ thống đường cao tốc kết nối hoàn chỉnh và nền tảng giao thông thông minh tích hợp các công nghệ dữ liệu lớn và cảm biến. Chuyên gia nhấn mạnh, chắc chắn TP.HCM cũng phải đi theo hướng này.
Ngoài ra, Thượng Hải còn tích cực triển khai mô hình đô thị số thông qua Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC), ứng dụng dữ liệu lớn, công nghệ 5G và camera AI vào công tác quản lý đô thị, giám sát an ninh và điều phối hạ tầng hiệu quả. TS. Lực cho rằng TP.HCM có thể học hỏi kinh nghiệm từ Thượng Hải trong việc tiên phong sử dụng camera để giám sát xã hội.
Theo Tiến sĩ Lực, Thượng Hải áp dụng mô hình quản lý quy hoạch tập trung, kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng đất đai nhằm đảm bảo phát triển bền vững và hạn chế tình trạng đô thị hóa tự phát, điều này rất đáng để chúng ta tham khảo.
Tuy nhiên, theo Tiến sĩ, Thượng Hải cũng đối mặt với không ít thách thức, bao gồm nguy cơ ngập lụt và nước biển dâng do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu; tình trạng ô nhiễm không khí, rác thải sinh hoạt; khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn; cùng với những bất cập trong việc tiếp cận y tế, giáo dục và chính sách hộ khẩu cho người lao động nhập cư…
TS. Cấn Văn Lực trình bày tham luận.
Thứ ba, về Thâm Quyến (Trung Quốc), đây được biết đến là đặc khu kinh tế (SEZ) đầu tiên của Trung Quốc, được thành lập từ năm 1980, đóng vai trò như một "phòng thí nghiệm" cho các chính sách kinh tế cải cách và mở cửa.
TS. Lực nhấn mạnh rằng, từ nền tảng đó, thành phố đã nhanh chóng vươn lên trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu, thường được ví như "Thung lũng Silicon của Trung Quốc", là nơi đặt trụ sở của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Huawei, Tencent, ZTE...
Thứ tư, Mumbai (Ấn Độ), theo TS. Cấn Văn Lực, đây là trung tâm tài chính, thương mại và giải trí hàng đầu của quốc gia này, đây là đô thị có một số điểm giống TP.HCM.
Thành phố này đã không ngừng mở rộng diện tích thông qua các dự án lấn biển, nhằm giải quyết bài toán thiếu hụt quỹ đất cho phát triển đô thị. Nhờ vào lợi thế địa lý nằm ven biển Ả Rập, Mumbai tận dụng vị trí chiến lược để vươn lên trở thành trung tâm logistics, tài chính và du lịch sôi động.
Tuy nhiên, Mumbai cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức đô thị phức tạp. Đáng kể nhất là mật độ dân cư cực cao, tình trạng phân hóa giàu nghèo rõ rệt, ùn tắc giao thông nghiêm trọng, và nguy cơ ngập lụt đô thị do biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, thiếu hụt nhà ở, hạ tầng cơ bản, nước sạch và hệ thống vệ sinh cho người dân nghèo cũng đang là vấn đề cấp thiết mà thành phố cần giải quyết.