Gần 5 thập kỷ trước bước ngoặt “siêu doanh nghiệp” của Xổ số kiến thiết Tp.HCM

Tháng 4/1975, khi tiếng súng vừa lắng xuống, Thành phố Hồ Chí Minh cùng cả nước bắt đầu hành trình tái thiết. Phố phường còn vương bụi chiến tranh, nhiều công trình hư hỏng, đời sống người dân bộn bề khó khăn. Trong guồng quay khôi phục kinh tế - xã hội, nhu cầu xây dựng những công trình văn hóa, phúc lợi cộng đồng và không gian vui chơi giải trí trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Để có nguồn vốn đáp ứng yêu cầu ấy, lãnh đạo thành phố đã tìm kiếm nhiều giải pháp, trong đó có một ý tưởng mới mẻ đã được bắt đầu…

Hành trình từ một ý tưởng mới mẻ

Ý tưởng mới mẻ thời bất giờ được UBND Tp.HCM đưa vào triển khai đó là tổ chức hoạt động xổ số kiến thiết. Ngày 13/10/1978, UBND thành phố cho phép phát hành xổ số kiến thiết. Chỉ 12 ngày sau, ngày 25/10/1978, Ban Xổ số kiến thiết Tp.HCM được thành lập trực thuộc Sở Tài chính, hoạt động hạch toán độc lập, đảm nhiệm việc phát hành vé số, mở thưởng và trả thưởng.

Từ ý tưởng mới mẻ vào năm 1978, Xổ số kiến thiết Tp.HCM đã trải qua hơn 40 năm phát triển, trở thành doanh nghiệp dẫn đầu khu vực phía Nam cả về doanh thu và lợi nhuận.

Ngày 3/11/1989, Ban Xổ số kiến thiết được đổi tên thành Công ty Xổ số kiến thiết Tp.HCM, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động kinh doanh. Tiếp đó, ngày 5/11/1992, UBND thành phố ra quyết định thành lập Doanh nghiệp Nhà nước Công ty Xổ số kiến thiết Tp.HCM.

Đến ngày 17/3/2004, Xí nghiệp In Tài chính (thuộc Sở Tài chính Tp.HCM) được sáp nhập vào công ty. Lúc này, công ty có 5 phòng nghiệp vụ, 1 đội bảo vệ và 1 xí nghiệp in trực thuộc, với 410 cán bộ, công nhân viên.

Năm 2010, theo chủ trương của Nhà nước, công ty chuyển đổi thành Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Tp.HCM. Tháng 8/2014, Xí nghiệp In Tài chính hoàn thiện nhà xưởng tại Cụm công nghiệp Nhị Xuân, đưa vào vận hành hệ thống in kỹ thuật số nhằm nâng cao chất lượng vé số. Tháng 12 cùng năm, công ty khánh thành tòa nhà Lottery Tower cao 17 tầng (3 tầng hầm), diện tích gần 32.000 m².

Không ngừng đổi mới sản phẩm, ngày 1/1/2019, công ty ra mắt sản phẩm "Xổ số cào biết kết quả ngay", loại hình xổ số hiện đại, sản xuất bằng dây chuyền khép kín, với nhiều trò chơi linh hoạt theo nhu cầu thị trường.

Trong gần 5 thập kỷ hoạt động, Xổ số kiến thiết Tp.HCM không chỉ là một thương hiệu gắn liền với người dân thành phố mà còn là "đầu tàu" của ngành xổ số khu vực phía Nam. Từ 2017 đến 2019, doanh nghiệp liên tục tăng trưởng ấn tượng, doanh thu năm 2019 đạt 8.795 tỷ đồng, tăng 33% so với 2017; lợi nhuận cũng vọt lên 1.125 tỷ đồng, tăng 35%.

Dịch Covid-19 khiến năm 2021 trở thành "nốt trầm" khi doanh thu giảm còn 6.891 tỷ đồng, lợi nhuận lùi về 949 tỷ đồng. Thế nhưng, cú bật sau dịch mới thực sự gây chú ý: năm 2023, doanh thu thuần đạt 12.865 tỷ đồng, gần gấp đôi 2017; lợi nhuận 1.780 tỷ đồng, tăng 33% so với năm trước và gấp 2,1 lần 2017. Tính đến 31/12/2024, tổng tài sản đạt hơn 3.300 tỷ đồng, nộp ngân sách hơn 4.800 tỷ đồng trong năm.

6 tháng đầu năm 2025, doanh thu thuần đạt 6.065,7 tỷ đồng, tăng 10,81% so với cùng kỳ 2024. Dù vậy, lợi nhuận trước thuế giảm 1,4% xuống 969 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế giảm 4% còn 754 tỷ đồng. Đáng chú ý, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh cốt lõi âm hàng trăm tỷ đồng, đặt ra câu hỏi về hiệu quả vận hành và chiến lược tài chính.

Cụ thể, dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh của công ty đã có cú đảo chiều lớn. Nếu trong nửa đầu năm 2024, con số này dương 169 tỷ đồng, thì sang kỳ báo cáo hiện tại lại âm tới 509,8 tỷ đồng.

Nguyên nhân chính nằm ở khoản "tiền chi khác cho hoạt động kinh doanh" khổng lồ, lên tới 3.027 tỷ đồng. Dù công ty có nguồn bù đắp một phần từ hoạt động tài chính, chủ yếu là lãi tiền gửi với số tiền thực nhận 1.100 tỷ đồng, nhưng vẫn không đủ để cân bằng dòng tiền.

Kết quả, lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh ghi nhận mức âm gần 510 tỷ đồng. Để bù đắp, công ty phải dựa vào dòng tiền từ hoạt động đầu tư, đạt dương 354,2 tỷ đồng. Khoản này chủ yếu đến từ việc thu hồi công cụ nợ (730 tỷ đồng), nhiều hơn số tiền chi ra để mua mới (400,7 tỷ đồng).

Sự xuất hiện của "siêu doanh nghiệp" xổ số

Hiện tại, Xổ số kiến thiết Tp.HCM đang duy trì vị thế dẫn đầu khu vực cả về doanh thu lẫn lợi nhuận. Tuy nhiên, bức tranh thị trường sắp bước sang một giai đoạn mới khi lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính được triển khai. Chính sự thay đổi này hứa hẹn tạo nên một bước ngoặt chưa từng có cho doanh nghiệp.

Sau khi các địa phương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh giảm từ 63 tỉnh, thành phố xuống còn 34 tỉnh, thành phố, Bộ Tài chính cho biết các địa phương thuộc diện sáp nhập sẽ bàn giao nguyên trạng các công ty xổ số cho địa phương (mới) sau sáp nhập. Ví dụ, tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập với Tp.HCM nên công ty xổ số của 2 tỉnh nói trên sẽ được bàn giao cho UBND Tp.HCM. Lịch biểu phát hành sẽ giữ như hiện nay.

Theo lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính, Tp.HCM sẽ tiếp nhận thêm 2 công ty xổ số của địa phương cũ là Xổ số Kiến thiết Bình Dương và Xổ số Kiến thiết Bà Rịa - Vũng Tàu.

Từ ngày 1/1/2026, Bộ Tài chính sẽ hướng dẫn cụ thể các tỉnh, thành phố sáp nhập các công ty xổ số trên cùng địa bàn vào một công ty và ban hành lịch biểu phát hành mới cho phù hợp với mô hình hoạt động mới.

Theo lộ trình sắp xếp đơn vị hành chính, Tp.HCM sẽ tiếp nhận thêm 2 công ty xổ số của địa phương cũ là Xổ số Kiến thiết Bình Dương và Xổ số Kiến thiết Bà Rịa - Vũng Tàu. Sau khi hợp nhất, Tp.HCM sẽ trở thành một "siêu doanh nghiệp" xổ số truyền thống có quy mô lớn nhất cả nước.

Theo đó, năm 2024, Xổ số Bình Dương đạt 5.126 tỷ đồng doanh thu, 782 tỷ đồng lợi nhuận ròng; Xổ số Bà Rịa - Vũng Tàu đạt 5.223 tỷ đồng doanh thu, 711 tỷ đồng lợi nhuận. Sáu tháng đầu 2025, Bình Dương đạt gần 3.200 tỷ đồng doanh thu, lợi nhuận trước thuế 479 tỷ đồng; Bà Rịa - Vũng Tàu đạt 3.078 tỷ đồng doanh thu, lợi nhuận sau thuế 416 tỷ đồng.

Sau khi hợp nhất, Tp.HCM sẽ trở thành một "siêu doanh nghiệp" xổ số truyền thống có quy mô lớn nhất cả nước.

Nếu hợp nhất, doanh thu thuần của Xổ số kiến thiết Tp.HCM có thể đạt 21.500 tỷ đồng, lợi nhuận ròng gần 3.300 tỷ đồng, tổng tài sản xấp xỉ 6.300 tỷ đồng và trở thành doanh nghiệp xổ số truyền thống lớn nhất cả nước.

Theo ước tính, tỉ lệ chi phí trả thưởng trên doanh thu tiêu thụ của 21 công ty xổ số miền Nam khoảng 50%, tương ứng hơn 37.100 tỷ đồng. Trong đó, Bình Dương chi 1.720 tỷ đồng, Trà Vinh 1.765 tỷ đồng, và nhiều địa phương khác như Tây Ninh, Vĩnh Long, Bạc Liêu, Đồng Nai, Bến Tre, An Giang, Bình Thuận… đều quanh mức 1.700 tỷ đồng.